Income inequality: a highly controversial subject

The most popular economic topic of recent months was low growth. Nowadays the focus seems to have shifted towards another hot topic: income inequality.
Last week Deputy Prime Minister Ali Babacan declared that economic growth must alleviate poverty. Umut Onaran, a deputy chairman of the Republican People's Party (CHP), published a very critical evaluation of the Justice and Development Party (AK Party) government's economic performance, claiming that the standard of living in Turkey has not improved, while income inequality has worsened. As the elections approach, I think we will be talking more about inequality and poverty. Representation of the income distribution by Lorenz curve and the Gini coefficient  What do the figures say about this controversy? Since 2006, the Turkish Statistics Institute (TurkStat) has published some measures of inequality based on Income and Living Conditions surveys, whose samples are sufficiently large to give a picture at the regional level. The 2012 figures were published recently. Thus, the period in question does not cover the entire AK Party era (2003-2012), but it allows us to observe the evolution of income inequality in the recent period. Before considering the TurkStat figures, let us recall that the relationship between economic growth and income inequality is not straightforward. Since the work of Simon Kuznets, it is largely believed that income inequality increases in the first years of economic development, while it begins to decline in the years of maturation. This inverted “U” form of the so-called “Kuznet's curve” is largely explained by the transition from an agricultural economy, where income inequality is relatively low, to an industrial economy characterized by low wages in the first years while wages increase along with labor productivity during the years of maturation. However, income inequality measures show that in a large number of developed countries income inequality continued to increase from the 1990s due to an increase in wage inequality between wage laborers, the reason being the widening wage gap between qualified and unqualified labor. Thus, it is not certain that economic growth will alleviate poverty automatically. Having said that, let's look at the TurkStat figures. TurkStat publishes two measures of inequality, the Gini coefficient and the S80/S20 ratio, plus one measure of poverty, the Relative Poverty (RP) headcount ratio. The Gini coefficient, varying from 0 to 1, is a measure taking into consideration the differences in income from each individual to others. The value of 0 means perfect equality while 1 means that one individual has the entire income. The S80/S20 measures the relationship of the 20 percent holding the greatest distribution of income to the 20 percent holding the least. It can be considered a more sensitive inequality measure than Gini in terms of changes in poverty. The RP ratio measures the percentage of individuals in the total population with an income amounting to less than 60 percent of the median income. As such, it is a measure of income inequality rather than a direct measure of poverty. What do the data say? The Gini coefficient was at 0.428 in 2006 -- note that this was the highest in Europe -- and then decreased to 0.405 in 2008, increased to 0.415 with the economic crisis of 2009, decreased again with the strong recovery to 0.402 in 2010 and has now been stagnant for two years. The same pattern is observed in the S80/S20 and RP ratios. From 9.5 in 2006, the S80/S20 ratio decreased to 8.1 in 2008 before increasing to 8.5 in 2009. Finally it decreased to 8.0 in 2010 and maintained this level for the following two years. More or less, the RP ratio followed this pattern: From 25 percent, it declined to 22.6 in 2011 and kept this level in 2012, the economic crisis having a very limited effect on RP. Without a doubt, income inequality has decreased, albeit modestly, in the last six years. However, most of the improvement occurred before the crisis, a period during which growth was based largely on gains in labor productivity (see my column “Turkey on the brink of middle income trap,” Sept. 2, 2013). I have also to note that in two regions, İstanbul and the Mediterranean area, income inequality increased in recent years while it was decreasing in others, the three best performers being Western Anatolia, Central Anatolia and the Eastern Black Sea. Although the average growth rate reached 5 percent in the last two years, the improvement in income inequality halted overall while varying a lot between different regions. Will these conflicting patterns have an impact on the AK Party's votes, particularly in İstanbul, next March? We know that voting patterns do not depend only on well-being, but we shall see.

A very difficult trinity

The title is inspired by the well-known "Impossible Trinity" of macroeconomics, which asserts that one cannot pursue the following three goals at the same time: Fixing the exchange rate, having an independent interest rate policy and free capital movement.
But I would like to discuss today a different trinity. On Wednesday evening, I have been the host of the the minister of family and social policy, Mrs. Fatma Şahin, and the minister of development, Mr. Cevdet Yılmaz, at a working dinner where a very informative presentation was made followed by a hot debate on the crucial problem of the aging population and policies to mitigate the adverse consequences of this problem. Ministers Fatma Şahin & Cevdet yılmaz Minister Yılmaz defined very well the strategic framework: The Turkish population is rapidly aging while the birth rate is declining. The decline in the average number of children per woman last year reached 2.1, and this is expected, according to Turkish Statistics Institute (TurkStat) projections, to decline to 1.65 in the mid-2030s. The already increasing share of individuals over 65 in the total population will reach 16 percent by the end 2030s from its current share of 8 percent, while at the same time the share of the working-age population will reach a peak and start to decrease. In other words, the so called "window of opportunity" will be closed for Turkey at that time. The aging phenomenon is not, of course, specific to Turkey. Nevertheless, as Minister Yılmaz correctly pointed out, most of the countries facing an aging population have already achieved economic development and have put more resources into resolving this issue than countries that have not yet completed their development process, like Turkey. So, the consequences of the aging problem may be more severe in Turkey than in developed European countries. What to do? The two ministries suggest a strategy comprising three goals: Stop the decline in the birth rate through various incentives; accelerate female labor force participation by encouraging women to work; and achieve these two goals without putting an extra financial burden on firms. Admittedly, this is the right trinity, but it is very difficult to achieve. Modern life negatively affects the number of children per woman. This is a rule of thumb that is almost impossible to change. However, during the presentation attention was drawn to an interesting finding. There is a gap between the number of children considered “ideal” and the "effective" number of children. This gap is particularly large among educated women who have a decent job. So, there is a room to maneuver. The policy recommendation consists of facilitating childcare through flexible working hours, longer maternity leave, etc. It is true that these kinds of incentives might be effective, as the examples shown in the presentation proved, but to a limited extent. Thus, the aging population will continue although it can be decelerated and the closing of the window of opportunity postponed, giving more time to Turkey for its economic development. That said, another opportunity exists for Turkey. Its female participation rate is very low, around 30 percent. So, the present increase of this rate can be accelerated using aggressive incentives making childcare less costly, encouraging part-time work, lowering the cost of female labor for employers and last but not least, combating social prejudices against working women. The rapid increase of the number of working women will also be able to accelerate economic growth, and in this way the adverse consequences of aging can be better addressed. However, we know that more working women means fewer children, and the policies trying to prevent the decline of the birth rate can hardly compensate for the negative effect of the increase in working women. Moreover, as promised by the two ministers, all the financial costs of the various incentives being considered will be met by the state. Now, there are other indirect costs than financial costs for companies, like long absences due to maternity leave. So the birth incentives are able to cause discrimination against women at hiring that will cause in turn an increase in female unemployment. Finally, the task will not be easy for the government. It might be easier to consider another approach to the aging problem as was suggested by my colleague Eser Karakaş during the debate: a planned and controlled immigration of a qualified labor force from neighboring countries. In fact, this immigration has existed for some time, and it has been dramatically increased recently because of the Syrian civil war. Unfortunately, it is neither planned nor controlled.

Ekonomi yönetiminde çatlak mı var?

Ali Babacan Başbakanı nasıl ikna etti?

Ak Parti hükümetinin içinde ekonomi politikaları konusunda zaman zaman görüş ayrılıklarının ortaya çıktığını biliyoruz. Örneğin önemli bir görüş ayrılığı ‘mali kural’ konusunda yaşanmıştı. O dönemde ‘mali kural’ taslağının hamisi ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın ne kadar zor durumda kaldığını çok iyi hatırlıyorum. Para poltikası-döviz kuru bağlamında Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’ın zaman zaman Merkez Bankası’na yönelttiği eleştiriler de hafızamızda tazeliğini koruyor.

Ama sanırım en önemli görüş ayrılığı haziran ayında Başbakan’ın ‘faiz lobisi’ çıkışı sırasında yaşandı. Bu şaşırtıcı çıkışı zamanında çok tartıştık. ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke’nin tahvil alımlarına yavaş yavaş son vereceklerine dair açıklaması Gezi Parkı protestolarının en yoğun yaşandığı günlere denk gelmiş, döviz kuru ve piyasa faizleri sermaye çıkışları sonucu hızla yükselmeye, borsa düşmeye başlamıştı. Bu ortamda bizzat Başbakan ve yakın çevresi tarafından ortaya atılan komplo teorisine göre düşük faiz politikasından memnun olmayan büyük oyuncular Ak Parti iktidarını yıpratmak için sermayelerini çekmeye başlamışlardı.

Bir pazar akşamı, Dolmabahçe’de
Olan bitenin aslında hiç de gizemli bir tarafı yoktu. Yüksek cari açık veren pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de yerli/yabancı pek çok yatırımcı FED’in para politikasını sıkılaştırma perspektifi karşısında gardlarını alıyorlardı. Buna karşılık ‘faiz lobisi’ iddiası, dünya ekonomisi ile bütünleşmiş bir açık piyasa ekonomisinin yönetilme kabiliyetinin sorgulanmasına neden oldu ve ekonomiye yaklaşımda radikal bir değişiklik ihtimali tartışılmaya başladı. Sonra ne olduğunu biliyoruz. Durum daha fazla vahimleşmeden bir pazar akşamı Başbakan’ın başkanlığında ekonomiden sorumlu tüm bakanlar ile Dolmabahçe’de kritik bir toplantı yapıldı. Toplantının ardından yapılan kısa açıklamada ekonominin açık piyasa ekonomisinin kurallarına göre yönetilmeye devam edeceği vurgulandı. Ertesi gün de Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı yaptığı basın toplantısında bağımsız para politikasına halel gelmeyeceğini kesin bir dille vurguladı.

Hükümetin içinde nasıl bir tartışma yaşandığını, toplantı için kimin bastırdığını, toplantıda Başbakan’ın nasıl ikna edildiğini bilmiyoruz. Umarım günün birinde öğreniriz. Toplantının ardından ‘faiz lobisi’ söylemi son buldu ve işler normale döndü. İlk günden itibaren Dolmabahçe toplantısının çok kritik bir dönüm noktası olduğunu düşünüyorum. Tahminim faiz lobisi suçlamaları ayyuka çıkarken suskunluğunu korumayı başaran Babacan’ın bir şekilde Başbakan’ı gidişatın vahameti konusunda ikna etmeyi başardığı.

‘İlerleme Raporu’nun iması

“İyi de bu geriye dönüş nereden çıktı” dediğinizi duyar gibiyim. Şuradan çıktı: AB’nin kısa süre önce açıklanan ‘İlerleme Raporu’nun ekonomi bölümüne göz gezdirirken oldukça gizemli bir ifadeyle karşılaştım. AB Bakanlığı’nın gayri resmi Türkçe çevirisinden aynen aktarıyorum: “Devlet kurumlarının sorumluluklarındaki parçalı yapı, bütçeleme ve orta vadeli ekonomi politikalarının oluşturulmasında koordinasyonu karmaşık kılmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, ekonomi politikaları son dönemde iç anlaşmazlıklar ve gerginliklerden etkilenmemiş gözükmektedir. Sonuç olarak, ekonomi politikasının temel unsurlarına ilişkin mutabakat korunmaktadır.”

Bu oldukça kapalı ifade bana göre açıkça yukarıda özetlemeye çalıştığım ekonomi yönetiminde bu yaz yaşanan çatlağa gönderme yapıyor. Konunun ‘İlerleme Raporu’nda yer alması önemli. Ama daha önemlisi küçük bir ayrıntıda yatıyor. İngilizce orijinal metinde son cümlede “mutabakat görünürde (apparently) kurtarıldı” yazıyor. Türkçe çeviride nedense ‘görünürde’ kelimesi atlanmış.

Reversal of the brain drain

The brain drain from developing countries to developed ones has been debated for decades. A number of economists consider this drain a resource transfer from the poor to the rich.
The argument is that developing countries make a valuable investment in the education of these elites, but when the time comes for their return, they fly to developed countries which profit free of charge from the human capital accumulated in these elites. This claim is only partly true. The literature of institutional economics has held for a long time that to benefit from the crème de la crème in a developing country, one needs a developed academic and research environment that is lacking in developing countries. That said, the actual question in the development debate is how we can reverse the brain drain. The Turkish government recently raised this question and tried to formulate an answer. The Scientific and Technological Research Council of Turkey (TÜBİTAK), a governmental body in charge of financing research projects, decided a short time ago to offer financial incentives for the return of Turkish academics and researchers working in developed countries. According to Science and Technology Minister Nihat Ergün, interviewed yesterday by the Radikal daily, applications for the TÜBİTAK grant have increased fivefold this year over last year. The number of individual applications has reached 117 this year, 74 of which have been accepted while 31 are still under evaluation. Of these applications, 75 percent came from Turkish academics established in the US while the rest were from various countries such as Germany, the UK and Italy. Almost 90 percent of applicants preferred top universities such as Middle East Technical University (ODTÜ), Bilkent University and Sabancı University. Although the number of applicants has multiplied by five, their number (117) is still quite small for a country of 75 million inhabitants. I do not know how many Turkish academics are working abroad, but I estimate they must be in the thousands. We should take TÜBİTAK's step as a starting point that shows its intentions. According to Radikal, the grant offered is limited to $1,650 per month over two years. A fund of $12,500 is available for various expenses related to the research project. Frankly speaking, I do not think these financial incentives are sufficient for a Turkish academic or researcher who is well-integrated into the research facilities of another country to decide to return to Turkey. Associate Professor Şükrü Sadık Öner, who returned from the US, told Radikal that “the incentives must be increased to accelerate the reversal of the brain drain, as the existent incentives are persuasive only for Turkish academics who are already hesitant about remaining in the US.” Öner added that “there are also other obstacles, for example the procurement of research materials which are available in the US the day after the request is made, while in Turkey, procurement through public contracts take too much time.” Clearly, financial incentives must be increased, but they should also be differentiated according to the research record of the applicant as well as the nature of the project proposed. Nonetheless, larger financial incentives will not be sufficient to start a strong reversal of the brain drain. Here we return to what I noted at the beginning of the article: The institutional framework matters more than financial incentives. Returning academics need to find an environment that is amenable to their research agenda. Such an environment cannot be created in a top-down, centralized manner. This environment needs a competitive market structure that should be composed of financially and academically autonomous universities and research centers, either private or public. The establishment of such an environment requires a radical reform of tertiary education, a big bang that will reverse not only the existing centralized and authoritarian system but also our mentality concerning the duty of the state in tertiary education. The basic principles of such reform are repeated every year in the Medium-Term Program, but no action has been taken up until now. In any case, this is better than nothing; we can at least continue to hope.

A mysterious passage in the Progress Report

The most-discussed document of the week has been the European Union's annual progress report on Turkey. As usual, its comments focused almost exclusively on politics, trying to assess whether the EU's ideas of democracy and human rights are being satisfied or not.
Is there a coherence in economic governance?  Readers, I believe, should be well aware of the criticism and praise for the report. But what about the economy? I cannot claim to have examined all the press, but at least in the newspapers I looked at, I did not find any comment on those chapters of the report concerning the Turkish economy. Thus, while searching for interesting topics for this column I thought that commenting on the economic section of the report would be a good idea. So, I carefully read the pages concerned with economic assessment but, at the risk of disappointing you, I could not find any striking comments regarding the Justice and Development Party (AK Party) government and the economy. All the report pointed out was the fragility of the Turkish economy because of the increasing current account deficit, which presents a risk of recession through capital reversal, and the document recommended structural reforms in order to make the Turkish economy more resilient. However, one mysterious passage that seems to be related to the consistency of economic governance drew my attention. I quote from the report: “The fragmentation of responsibilities between government bodies continues to complicate the coordination of budgeting and medium term policy-making. However, it seems that economic policies have not been affected by internal conflicts and tension in recent times. Overall, the consensus on economic policy essentials has apparently been preserved.” So, what problem is the report hinting at? Let's start by noting the key words: “fragmentation of responsibilities,” “complicate the coordination,” “internal conflicts and tension in recent times” and “apparently.” Is there a fragmentation of responsibilities between government bodies complicating the coordination of its economic policies? Apparently not, since Deputy Prime Minister Ali Babacan is in charge of economic coordination, the central bank is independent in its monetary policy and there is no conflict between Governor Erdem Başçı and Babacan. Nonetheless, since the last-minute rejection of the 'fiscal policy' by Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan two years ago, which was considered a necessity by Babacan, we feel that there are two opposing approaches to the economy in the government: On one side, Babacan and Finance Minister Mehmet Şimşek, supported by the economic bureaucracy, defend an economic policy approach in line with the rules of a free-market economy integrated with the world economy, and on the other side we see others such as Minister of Economy Zafer Çağlayan defending a more pragmatic, one might say “populist,” approach. The critical point is that the prime minister seems to belong to this second camp. This internal conflict, which has existed at least since the elections of June 2011, has become an open argument in recent times. Erdoğan has from time to time criticized high interest rates, asserting that the best way to fight inflation is to lower them. As the central bank is fortunately independent, these remarks did not have any effect on its interest rate policy, but political pressure on the central bank continued to increase. However, when the Federal Reserve's chairman, Ben Bernanke, made his famous announcement of the end of monetary easing last May, while at the same time the Gezi Park protests in Taksim Square were coincidentally intensifying, hot money started to leave Turkey, pushing up the market interest rates. Erdoğan seized the opportunity by making an open attack against “the interest rate lobby.” His claims were so unconvincing that investors' confidence in the consistency of Turkey's economic policy began to erode. This dangerous development has been stopped in extremis by Babacan's efforts at a critical meeting in the Dolmabahçe office with the prime minister and other ministers with various economic responsibilities. A short communiqué stating that the rules of a free-market economy will be respected was published after the meeting, and the following day Başçı gave a press conference maintaining that the independence of the central bank was still intact. Well, as the Progress Report says, “the consensus on economic policy essentials has apparently been preserved.”

Artık harekete geçme zamanı

Yapısal reformlar siyasal iradeyi bekliyor

Bugün bayramın ikinci günü. Tüm okurlara iyi bayramlar diliyorum. Yaygın geleneğe göre bugün ‘hafif’ bir konu yazmam uygun olurdu. Ama yine ‘ağır’ bir konuyu gündeme getirmek zorundayım. Geçen hafta açıklanan 2014-2016 dönemi Orta Vadeli Program’ı (OVP) tartışmak istiyorum. Konu önemli çünkü çok kritik bir döneme rast geldi. OVP halen yaşanmakta olan düşük ve kalitesiz büyümeyi tersyüz etmeyi amaçlıyor. Bu başarılamazsa Türkiye’nin kimyası bozulabilir. OVP’nin koyduğu hedefler uçuk değil ama ulaşılmaları da hiç kolay değil çünkü siyaseten zor reformları gerektiriyorlar; üstelik üç seçimin yaşanacağı bir dönemde.

Dengeli büyüme
OVP’nin temel amacı, ekonomiyi yüzde 4-5’lik dengeli bir büyüme patikasına oturtmak. Ortalıkta uçuk kaçık büyüme rakamları dolaşıyor. Yüzde 4-5 yetmezmiş, yüzde 6-7 büyümeliymişiz. Üstüne basa basa belirtmek istiyorum: Üretim faktörleri kapasitemiz açısından hesaplar yüzde 5’i bir üst sınır olarak gösteriyor. Yakalayabilirsek büyük başarı olur. Yakalayabilmek için de büyüme, OVP’nin hedeflediği gibi, dengeli olmak zorunda. Bu şu demek oluyor: Talep yönünden net ihracat büyümeye pozitif katkı yapacak. Diğer ifadeyle ihracat ithalattan daha hızlı artacak ki halen artma eğiliminde olan cari açık azalsın. OVP cari açığın yüzde 7’den 2016’da yüzde 5,5 düzeyine inmesini öngörüyor.

Üretim faktörleri yönünden ise toplam faktör verimliliğinin (TFP) büyümeye nispeten yüksek katkı yapması bekleniyor. Ancak işin vahameti şu ki TFP katkısı bu yıl negatif. Bu soruna dikkat çekmiştim (‘Türkiye orta gelir tuzağının eşiğinde’). OVP bunu itiraf ediyor. Tahmini bir hesap da yapmış: Bu yıl yüzde 3,6 tahmin ettiği büyüme oranının 2,5 puanı sermaye stoku artışından, 2 puanı da istihdam artışından kaynaklanıyor. 0.9 puanlık verimlilk azalışı ise büyümeyi aşağıya çekiyor. Bu halden önümüzdeki üç yılda TFP katkısını yaklaşık 0,85 puan pozitife geçireceğiz.

Her yerde reform Bunlar olmayacak işler değil ancak hükümetin kapsamlı ve doğru reformlar yapması gerekiyor. OVP iç tasarrufları üç yılda 3,5 puan arttırmayı hedefliyor. Bu artışın 3 puanı özel kesimden gelecek. OVP’yi dikkatle taramama rağmen bu konuda dişe dokunur pek bir şey bulamadım. Sadece kullanılabilir gelir ile borçlanma arasında denge kuracak, diğer ifadeyle tüketicileri ayaklarını yorganlarına göre uzatmaya zorlayacak önemlerden söz ediliyor. Taksit sınırlaması ve kredi tayınlaması gibi önlemler gündemde. Ancak bunların öngörülen tasarruf artışını sağlayabilecekleri kuşkulu. Bu arada firma tasarruflarından bahis yok.

Buna karşılık 0,5 puan arttırılması hedeflenen kamu kesimi tasarrufları konusunda ümit var. Personel harcamaları dışında diğer kamu harcamaları sıkı bir diyete tabi tutulacak. Sıfır tabanlı bütçe vaadi var. Gerçekleşirse küçük çapta devrim olur. Ayrıca kamu programlarında etki analizi şart koşuluyor. Tek defalık gelirler, harcamaları arttırmada kullanılmayacak. Uzatmayalım, kamu harcamalarının milli gelir içindeki payı azaltılacak, aynı zamanda kaynaklar etkin kullanılacak, verimsiz destekler yerine Ar-Ge’ye ve verimli yatırımlara yönlendirilecek.
Verimliği arttıracak pek çok isabetli reform da OVP’de yer alıyor. Eğitim kalitesini arttırmak, vasıfların piyasa talebi ile uyumunun sağlanması hedefleniyor. Kıdem tazminatı reformu zorunluluktur deniyor. İşgücü piyasasının bölgesel özelliklerini dikkate alan istihdam politikaları, kayıtdışılık ile amansız mücadele, enerji verimliliğini ve rekabeti arttıracak politikalar vaat ediliyor.

Buraya kadar her şey tamam. Ancak bu reformlar daha önceki OVP’lerde de büyük ölçüde yer alıyordu. Tekrarlar sıkmaya başladı. Artık harekete geçme zamanı.

How is the Turkish economy going?

Last week was rich in economic events and information. First, the International Monetary Fund (IMF) published its routine economic assessment in which it expressed some caustic criticism of Turkey's economic policies and forecast rather low growth for the near future.
Then at the beginning of the week, the medium-term economic program (OVP) for the years 2014-2016 was announced by the government, which forecast rather optimistic growth rates and unemployment dropping slightly in the coming years. Finally, the Turkish Statistics Institute (TurkStat) on Friday published the monthly labor market figures for the period of June-August which showed a jump in unemployment, increasing from 9.7 percent in June to 10.1 percent in July. So when I consider all these, my answer to the question in the title is: The Turkish economy is not going very well. But there are also some reasons to be optimistic. Let's start with the IMF's criticisms. The feared organization does not agree with the multidimensional monetary policy employed by the Central Bank of Turkey for almost two years. The IMF believes this new policy addressing inflation as well as a stable and competitive real exchange rate using unconventional instruments is inconsistent when the risks stemming from the tightening of the Fed's monetary policy in the future are considered. Concretely, the IMF thinks the large current account deficit (CAD) cannot be financed if the policy interest rate of 4.5, well below the current inflation rate of 7 percent, is not increased. Turkey's fiscal policy was also in a mire according to the IMF. It admitted that this year's fiscal policy targets will be reached but said there are reasons to be worried in the future because public spending is rapidly increasing while part of the public revenue increases originate from privatization and tax amnesties. The IMF suggested a further tightening of the fiscal policy in order to increase the primary surplus. If these recommendations are followed, what will happen? The growth rate will be lower than the IMF's forecast of 3.5 percent for the next year. The logic behind this double tightening is that if the macroeconomic unbalances, like a large CAD or high inflation, are not fixed in time, the risk of severe adjustments that could provoke a recession will dramatically increase. Thus, it would be wiser to make the necessary adjustments now, even if growth slows further. This is the only way, according to the IMF, to put the Turkish economy back on its potential growth path of 4-5 percent. The OVP disagrees with the IMF's criticisms regarding monetary policy; me too. The OVP backs the central bank's unconventional policies. The IMF disregards one critical consequence of high interest rates: the risk of the appreciation of the lira that would contradict the aim of narrowing the CAD and put economic growth on a balanced path. The question of inflation remains, of course. The central bank and the government intend to address this question using instruments other than the policy interest rate, such as controlling credit expansion by different measures or using the interest rate corridor to keep market interest rates relatively high. The OVP is confident of falling inflation that would come closer to the targeted 5 percent in the coming years. I hope they will succeed. However, the government fully agrees with the IMF in terms of tightening its fiscal policy. This is rather a nice good surprise when one considers that the Justice and Development Party (AK Party) will be facing important electoral challenges in the coming months. Indeed, the OVP plans to reduce the general public deficit from 1 percent of gross domestic product (GDP) this year to 0.5 percent in the next year and to increase the primary surplus from 0.9 percent to 1.3 percent through a reduction of the share of public expenditure in GDP. Fiscal policy being a unique discretionary instrument at the government's disposal ensures that the political will is sufficient to achieve these fiscal targets. In this context, the OVP forecasts 4 percent growth for 2014 and 5 percent for the next two years, while the unemployment rate will fall slightly from the unrealistically estimated 9.5 percent this year to 8.9 percent in 2016. The targeted growth rates as well as the unemployment rates are not exaggerated but quite challenging. There is broad consensus that 4-5 percent growth rates are achievable, and if they are attained, a fall in unemployment will follow. Nevertheless, achieving this growth performance requires the implementation of a comprehensive reform agenda. This will be the topic of this column next Tuesday.

IMF'nin ocağına düşer miyiz?

IMF'den "kurtulduk" diye biraz erken mi seviniyoruz?

IMF, 4. madde gereği rutin değerlendirmesini geçen ay sonu yaptı, önerdiği reçeteyi de geçen hafta yayımladı. Temel sorun olan büyüme ile ilgili teşhis hepimizin malumu: İç talebe dayalı büyüme cari açığı ve enflasyonu attırmaktadır, dolayısıyla sürdürülebilir değildir. FED’in para politikasını sıkılaştırmasına paralel olarak uluslararası likidite daraldığında Türkiye ekonomisi de ciddi daralma riskiyle karşı karşıya kalır. Türkiye ekonomisinin yüzde 4-5’lik büyüme patikasına oturabilmesi için mevcut ekonomi politikalarında önemli değişiklikler gerekmektedir. 

Negatif reel faiz 
Buna karşılık reçete ağır. Ama merak etmeyin IMF’ye halen muhtaç değiliz, dolayısıyla da reçeteye uymak zorunda değiliz. Ancak soru şu: Uymazsak ve de IMF haklı ise yarın öbür gün IMF’nin ocağına düşer miyiz? Sorunun yanıtı kolay değil. IMF ne buyuruyor bir bakalım. IMF, TCMB’nin para politikasından hoşnut değil. Eleştirinin odak noktası reel faiz. Halen yüzde 4,50 olan politika faizi enflasyon hedefinin (yüzde 5) biraz, yüzde 7-8 aralığındaki güncel enflasyonun ise bir hayli altında. Yani reel faiz negatif. Bu durumda enflasyonu aşağıya çekmek olanaksız. Faiz yükseltilmeli. Dahası IMF’nin ‘çok hedefli’ para politikasına dair kuşkuları var. Açıkça belirtmese de belirli bir reel kur hedefinin takip edilmesini doğru bulmuyor. 

Öte yandan IMF, maliye politikasını yeterince sıkı bulmuyor. Bir defalık gelir artışlarının gelirleri yüksek tuttuğunu, bu sayede 2013 bütçe açığı hedefinde sorun olmadığını ancak harcama kısmında yüksek artışların sağlıklı olmadığını ve gelecekte sorun yaratacağını söylüyor. Önerisi ise gelirler yüksekken harcamaları kısarak daha yüksek faiz dışı fazla verilmesi. IMF açısından maliye politikasını sıkılaştırmanın bir diğer erdemi de kamu tasarrufunu arttırarak iç tasarruf açığının azaltılmasına katkı yapması. 

Büyümeyi düşürün 
IMF sürdürülemez olduğunu düşündüğü mevcut para ve maliye politikalarıyla Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3,8, gelecek yıl da yüzde 3,5 büyüyeceğini tahmin ediyor. Buna karşılık önerdiği gibi para ve maliye politikaları sıklaştırılırsa büyüme ne olur? IMF söylemiyor ama ne olacağı belli. Orta vadede -önümüzdeki bir iki yıl- büyüme yüzde 3’ün de altına düşer. IMF’nin beklentisi, daha sonra daha düşük enflasyon ve cari açık ile Türkiye ekonomisinin potansiyel büyüme patikasına kalıcı biçimde oturması. Tabii vergi tabanını genişletecek, işgücü piyasasını esnekleştirecek, mal piyasalarında rekabeti yoğunlaştıracak ve işgücünün uzun dönemde verimliliğini arttıracak yapısal reformların yapılması koşuluyla. 
Yapısal reformlar konusunda IMF haklı ama bu ayrı bir konu. Tartışılması gereken, önerilen kemer sıkmanın gerekli olup olmadığı, eğer gerekliyse siyaseten mümkün olup olmadığı. Harcamaların kontrol altına alınarak kamu tasarruflarının arttırılması eleştirisine katılıyorum. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de bu görüşü desteklediği basında yer aldı. Seçimler yılı olan 2014’te Ak Parti Hükümeti bunu yaparsa bize de helal olsun demek düşer. Para politikasına gelince. TCMB negatif reel faizin geçici olduğunu, enflasyonun yüzde 7’nin altına düşeceğini hesaplıyor. Bu durumda fiilen uyguladığı yüzde 7 civarındaki faizin yeterince yüksek olduğunu düşünüyor. Bu sayede TL’nin aşırı değerlenmesinin de önünü kesmiş oluyor. Umarım haklı çıkar. IMF bu aşırı değerlenme riski ve özel tasarrufların nasıl arttırılabileceği konusunda bir şey söylemiyor. Anladığım kadarıyla “Bir süre için yüzde 3’ün de altında büyümeye razı olup temel dengesizliklerinizi düzeltin, sonra yolunuz açık olur” diyor. Haklı olabilir ama bu reçetenin siyaseten uygulanması olanaksız.

Economic growth in the long-term

As a guest of the Turkish Industrialists and Businessmen’s Association (TÜSİAD) and a prominent specialist on economic growth theory, Professor Robert J. Gordon from Northwestern University gave a remarkable conference last Saturday at Kadir Has University.
Former Turkish Economy Minister and former Word Bank Vice President Kemal Derviş, who led the important economic reforms implemented after the crisis of 2001, made interesting comments on Turkish economic growth problems. This is, for sure, an occasion to revisit the issue of long-term economic growth. Professor Robert J. Gordon Professor Gordon recently published a hotly debated article in which he asks if economic growth in the US is over (“Is U.S. Economic Growth Over? Faltering Innovation Confronts the Six Headwinds”). The paper suggests that the rapid progress made over the past 250 years could well turn out to be a unique episode in human history. Income per capita growth that was nearly stagnant accelerated in the 18th-century UK thanks to the First Industrial Revolution, which was essentially based on a revolution in production processes and transportation brought about by the advent of steam energy and mechanization. This first revolution was followed by a second in the latter half of the 19th century, led by the US. This Second Industrial Revolution was based on electricity and the internal combustion engine, to mention the two major innovations. Most of the durable consumption goods we continue to use nowadays were created in the 20th century in the US and then spread throughout the world. These new goods not only tremendously improved human welfare but had the decisive side effects of pushing capital accumulation, employment and productivity gains up through many channels. Gordon pointed out how, for example, the participation of women in working life jumped thanks to the availability of household goods. From 1891 to 2007 yearly average per capita income growth was 2 percent in the U.S. Until the 1970s this growth exceeded 2 percent and was based mostly on rising labor productivity. After 2007, productivity continued to increase but at a slower pace, while working hours started to decrease, canceling out some of the productivity increases. In the coming decades structural trends, Gordon’s headwinds, will further compensate productivity gains, which he says are already faltering. Gordon listed his headwinds and gave estimates on how much each will undermine the long-term trend of 2 percent growth in per capita income. Four of those headwinds are demography, education, inequality and debt. The population is aging and the rising participation of women in the workforce hit its peak at 58 percent (in the US) in 2000 and then began to decline. These two factors will cancel out the contribution of employment to economic growth in the future. Educational attainment, which has increased greatly in the past, will also peak in the future. Income inequality is dangerously increasing. According to Gordon, during the last decade individuals at the bottom level of income distribution got next to nothing from productivity gains, while individuals at the top took more than half of the added income. Last but not least, disposable income has been growing more slowly than debts for years, increasing the debt burden on households. This burden also has its proper limitations. For each of these headwinds Gordon subtracts a few fractions of a percent from the long-term average of 2 percent per capita income growth. He comes to the conclusion that average growth will fall under 1 percent in the coming decades before hitting zero in the 2050s in the US. This is certainly bad news for the US, which sets the limits of the world’s technological frontier. If humanity is unable to realize a new technological revolution, this frontier will cease its outward movement. Countries like Turkey, however, that remain far behind in technology, may still hope to catch up at, of course, various speeds. Derviş, after explaining that he isn’t as pessimistic as Gordon regarding the difficulty of pushing the frontier forward, focused on our basic problem: How fast can Turkey close in on this frontier? In other words, what could our growth rate be in the future? We already know the answers: We have to increase our domestic savings and realize productivity-enhancing reforms. But the core of the problem is that we, Derviş included, don’t know how to do it.

Economic agenda of president of republic

The already crowded Turkish political agenda is about to generate a new problem: What will be the political future of Abdullah Gül, the president of the Turkish Republic, once his mandate is over in July 2014? The answer to this question is not straightforward at all since it has become clear that Mr. Gül will not retire from political life.
President Gül not ready to retire Indeed, he made it clear, in his much-remarked about speech during the traditional opening ceremony of Parliament on Oct. 1, that he “will continue to be at the service of the people.” Furthermore, Mr. Gül made important statements regarding domestic and foreign policy as well as economic issues, taking care to maintain his objectivity, even to present his criticism of some hot issues like the Gezi Park protest or Turkey's Syrian policy. I was particularly impressed by his assessments of economic problems, all the more since they are completely in line with my own views that I try to defend in this column. Admittedly, Mr. Gül has decided to be part of the decision-making process in the future, in one way or another. Before launching into some thoughts about the political future of Mr. Gül, I would like to reiterate what he said about the state of the Turkish economy and briefly make some comments. Let me quote the passage of the speech relating to the main economic challenges that the Turkish economy is facing: “This global economic climate may make it difficult for countries like Turkey who have low domestic savings levels to access the resources needed to finance growth. … A solution to the chronic low domestic savings problem became a priority. Our domestic savings ratio [as a proportion of the gross domestic product (GDP)], which was around 23 percent in the 1990s, started to fall in the following years but despite the measures that were taken, the ratio could only be increased to 15 percent recently. This low savings ratio constitutes one of the major obstacles to our efforts aiming for a sustainable growth performance. Hence, while on the one hand we have to increase the share of domestic savings in the financing of growth, on the other, we must absolutely increase the contribution of total factor productivity to growth. As I have always pointed out, the structural reforms that must be implemented in this respect are crucial in order to avoid our country falling into the middle-income trap.” I do not know how many times I have argued the same thing in my columns here. I recently wrote two articles about the quality of growth and domestic savings that were pointing out the necessity of increasing the domestic savings ratio as well as overall productivity if we want to avoid the middle-income trap. President Gül did not detail the policies to be followed in order to overcome the main economic problems. He contented himself to underlining the importance of quality education when productivity increases are considered under the conditions of global competitiveness. He also ruthlessly reminded everyone that Turkey is placed at the bottom of Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) countries regarding the quality of its education. Thus, Mr. Gül did not choose an optimistic discourse. He did not make any reference to the unrealistic 2023 goals that constitute one of the preferred topics of Justice and Development Party (AK Party) ministers. He was realistic and, at the same time, he wanted, I think, to prove that he is mastering the problems of the Turkish economy. Now, let's come back to the difficult question: What role will Mr. Gül play in Turkish politics? The answer depends on many factors. Mr. Recep Tayyip Erdoğan, the prime minister, has confined himself in a way that will lead him inevitably to the presidency since it is now almost impossible to renounce the “three-term rule” which prevents deputies from being elected for the fourth mandate. The possibility of Mr. Erdoğan becoming prime minister for the fourth time is closed. But at the same time, the AK Party was not successful in changing the constitutional articles pertaining to the prerogatives of the president of the republic. Once moved to the Çankaya presidential palace, Mr. Erdoğan will no longer be a member of the AK Party and will have limited executive powers. Mr. Turgut Özal and Mr. Süleyman Demirel already experienced this ambiguous situation when they were elected as president. One can say that Mr. Erdoğan will have the advantage of being elected by direct popular vote, and will hence be more powerful. But this may not be enough to control the AK Party and be the head of the executive power, particularly should Mr. Gül decide to be the leader of the AK Party and, later, the prime minister.

Tartışmaya devam

Bugün de seçim sistemi reformunu tartışmaya devam etmek istiyorum. Ekonomide acilen ele alınması gereken bir konu yok şimdilik. Dün yayımlanan yazımda genel bir değerlendirme yapmıştım. Bugün Ak Parti tarafından tartışmaya açılan iki alternatif sistemin daha ayrıntılı bir karşılaştırmasını yapmak istiyorum. Bu arada dün akşam konuştuğum bir Ak Parti yöneticisinden dünkü yazımda sorduğum kritik sorunun da yanıtını aldım. Dar bölge alternatifinin (her seçim çevresinde tek milletvekili) anglosakson sisteminde olduğu gibi tek turlu düşünüldüğünü, dahası Başbakan’ın tercih ettiği reform alternatifinin de bu sistem olduğunu öğrendim. Bu arada Ak Parti’nin seçim sistemini şu veya bu şekilde değiştirmeye kararlı olduğunun da yetkili bir ağızdan teyidini almış oldum. Dolayısıyla dar bölge alternatifini de kapsamlı bir şekilde tartışmamız gerekiyor.

Yüzde 5 baraj riskli
Dünkü yazımda yüzde 5 baraj + daraltılmış bölge şeklinde özetlenebilecek sistemin yol açacağı siyasal sonuçları genel hatlarıyla özetlemiştim. Bu sistemde BDP yüzde 5 barajını aştığı sürece hak ettiği temsili elde eder. Yüzde 5’lik barajı 2014 ya da 2015’te yapılacak genel seçimde aşacağı kesin gibi. Ancak daha sonraki seçimlerde az bir farkla barajın altında kalırsa büyük sorun çıkar. Çünkü BDP Doğu ve Güneydoğu’da yine birçok milletvekili kazanacaktır. Dolayısıyla Ak Parti barajı sıfırlamak istemiyorsa, -ki benim önerim buydu-, hiç olmazsa yüzde 3’e çekmeyi göze almalıdır. Ak Parti, Saadet Partisi ile Demokrat Parti’ye can suyu vermek istemiyor. Bir kısım Ak Parti seçmeni düşük barajda bu partilere yönelebilir. Bunu anlıyorum. Ancak bu tehdit yüzde 5 baraj ile de mevcut. İlerde bu partiler şu veya bu nedenle güçlenebilirler.

BDP’nin bu sisteme temelden itiraz edeceğini sanmıyorum. İstanbul ve Mersin’de milletvekili çıkaramayabilir. Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü’nün “BDP bir bölgeye hapsedilmek isteniyor” tepkisi manidardı. Ben bunda temel bir sakınca görmüyorum. Önemli olan BDP’ye Doğu ve Güneydoğu’da hakkıyla kazandığı milletvekillerinin verilmesidir. BDP isterse sol ile ittifak yaparak İstanbul’da güçlü olduğu daraltılmış seçim çevrelerinde bağımsız adaylar gösterebilir. Tabii bu yöntem ülke genelinde oy oranının bir miktar azalarak yüzde 5 barajının altında kalma riskini gündeme getirebilir. Bu bakımdan da barajın yüzde 3’e çekilmesi iyi olur.

Referandum çoğunluğu
Dünkü Radikal’de Tarhan Erdem seçim çevrelerinin 5 milletvekili ile sınırlandırılmasını eleştirdi. Sınırın 14 milletvekiline kadar çıkabileceğini savunuyor. Ben 6 sınırını önermiştim. Daha fazlasının milletvekili seçmen bağının güçlenmesine hizmet etmeyeceğini düşünüyorum. Bu sınır meselesi önemli çünkü bölgeler ne kadar daraltılırsa Ak Parti’nin de egemen parti olarak referandum çoğunluğunu (330 üzeri) sağlama olasılığı o kadar artıyor. Diğer bir deyişle Ak Parti, referandum çoğunluğunu daha düşük oy oranlarında elde edebiliyor. Sanırım bu durum çok tartışılacak. Şahsen bir koşulla referandum çoğunluğu çıtasının aşağıya çekilmesine karşı değilim: Anayasa referandumunda hem katılım hem de kabul için nitelikli çoğunluk aranması şartıyla. Örneğin, katılım oranı en az yüzde 60, kabul oranı da yine en az yüzde 60 olabilir. Bir yandan yeni anayasa yapımının kolaylaşmasını istiyorum ama diğer yandan da Ak Parti’nin damgasını taşıyacak bir anayasanın yüzde 50 + 1 oyla kabul edilmesini hem yanlış hem de tehlikeli buluyorum.
Türkiye milletvekilliği Ak Parti’nin önerileri arasında yok. Oysa bu iyi bir fikirdi. Benim önerim milletvekili sayısını 600’e çıkarmak, 50 ekstra milletvekilini de ülke genelinde barajsız tam nispi usulle seçmekti. Bu yöntem küçük partilerin de bir ölçüde temsilini sağlayacaktı. Ak Parti, Türkiye milletvekilliğini yeniden düşünmelidir.

İki turlu dar bölgeye evet
Sıfır barajlı tek turlu dar bölge sistemine gelince.. Bu, radikal bir seçim sistemi değişikliği olur ve Türkiye siyasetinde önemli sonuçlar doğurur. Ak Parti’nin açık ara birinci parti olmaya devam etmesi durumunda BDP bölgesel oy yoğunlaşması sayesinde yine 35 civarında milletvekilliği kazanır. Ama MHP grup bile kuramaz. CHP ise önemli ölçüde milletvekili kaybedebilir ve kıyılara hapsolur. Böyle bir siyasal tabloyu Türkiye’nin mevcut koşullarının hazmedebileceğini sanmıyorum. Buna karşılık dar bölge sistemi iki turlu olarak tasarlanırsa çok iyi olur ve desteklerim. Çünkü bu sitemde ikinci turda çeşitli siyasal ittifaklar mümkün olur, daha çoğulcu bir parti yapısı ortaya çıkar. Milletvekilleri merkeze karşı güçlenir ve seçmen tarafından daha kolay takip edilir hale gelirler. Liderlik sultası son bulur. Ak Parti merak etmesin, yüzde 40 civarındaki oy oranlarında bile yine tek başına iktidar olur, hatta referandum çoğunluğunu dahi yakalayabilir.

� ` t �& ��& kit-tap-highlight-color: rgba(0, 0, 0, 0);">
BDP’nin bu sisteme temelden itiraz edeceğini sanmıyorum. İstanbul ve Mersin’de milletvekili çıkaramayabilir. Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü’nün “BDP bir bölgeye hapsedilmek isteniyor” tepkisi manidardı. Ben bunda temel bir sakınca görmüyorum. Önemli olan BDP’ye Doğu ve Güneydoğu’da hakkıyla kazandığı milletvekillerinin verilmesidir. BDP isterse sol ile ittifak yaparak İstanbul’da güçlü olduğu daraltılmış seçim çevrelerinde bağımsız adaylar gösterebilir. Tabii bu yöntem ülke genelinde oy oranının bir miktar azalarak yüzde 5 barajının altında kalma riskini gündeme getirebilir. Bu bakımdan da barajın yüzde 3’e çekilmesi iyi olur. 

Referandum çoğunluğu 
Dünkü Radikal’de Tarhan Erdem seçim çevrelerinin 5 milletvekili ile sınırlandırılmasını eleştirdi. Sınırın 14 milletvekiline kadar çıkabileceğini savunuyor. Ben 6 sınırını önermiştim. Daha fazlasının milletvekili seçmen bağının güçlenmesine hizmet etmeyeceğini düşünüyorum. Bu sınır meselesi önemli çünkü bölgeler ne kadar daraltılırsa Ak Parti’nin de egemen parti olarak referandum çoğunluğunu (330 üzeri) sağlama olasılığı o kadar artıyor. Diğer bir deyişle Ak Parti, referandum çoğunluğunu daha düşük oy oranlarında elde edebiliyor. Sanırım bu durum çok tartışılacak. Şahsen bir koşulla referandum çoğunluğu çıtasının aşağıya çekilmesine karşı değilim: Anayasa referandumunda hem katılım hem de kabul için nitelikli çoğunluk aranması şartıyla. Örneğin, katılım oranı en az yüzde 60, kabul oranı da yine en az yüzde 60 olabilir. Bir yandan yeni anayasa yapımının kolaylaşmasını istiyorum ama diğer yandan da Ak Parti’nin damgasını taşıyacak bir anayasanın yüzde 50 + 1 oyla kabul edilmesini hem yanlış hem de tehlikeli buluyorum. 
Türkiye milletvekilliği Ak Parti’nin önerileri arasında yok. Oysa bu iyi bir fikirdi. Benim önerim milletvekili sayısını 600’e çıkarmak, 50 ekstra milletvekilini de ülke genelinde barajsız tam nispi usulle seçmekti. Bu yöntem küçük partilerin de bir ölçüde temsilini sağlayacaktı. Ak Parti, Türkiye milletvekilliğini yeniden düşünmelidir. 

İki turlu dar bölgeye evet 
Sıfır barajlı tek turlu dar bölge sistemine gelince.. Bu, radikal bir seçim sistemi değişikliği olur ve Türkiye siyasetinde önemli sonuçlar doğurur. Ak Parti’nin açık ara birinci parti olmaya devam etmesi durumunda BDP bölgesel oy yoğunlaşması sayesinde yine 35 civarında milletvekilliği kazanır. Ama MHP grup bile kuramaz. CHP ise önemli ölçüde milletvekili kaybedebilir ve kıyılara hapsolur. Böyle bir siyasal tabloyu Türkiye’nin mevcut koşullarının hazmedebileceğini sanmıyorum. Buna karşılık dar bölge sistemi iki turlu olarak tasarlanırsa çok iyi olur ve desteklerim. Çünkü bu sitemde ikinci turda çeşitli siyasal ittifaklar mümkün olur, daha çoğulcu bir parti yapısı ortaya çıkar. Milletvekilleri merkeze karşı güçlenir ve seçmen tarafından daha kolay takip edilir hale gelirler. Liderlik sultası son bulur. Ak Parti merak etmesin, yüzde 40 civarındaki oy oranlarında bile yine tek başına iktidar olur, hatta referandum çoğunluğunu dahi yakalayabilir.

Seçim sisteminde reform

Seçim sisteminde iki reform alternatifi gündemde

Godot’yu bekler gibi beklediğimiz demokratikleşme paketi nihayet açıklandı. Paketin yetersizliği çok tartışılacak. Ama paket bir konuda, 12 Eylül’den miras kalan adaletsiz, sorunlu seçim sistemini değiştirme fırsatını gündeme getirdiği için takdire şayan. Geçen 15 yılda mevcut seçim sistemini reforma tabi tutmak için 5 rapor, pek çok makale yazmış, medyada sayısız tartışmaya katılmış benim gibi biri için atılan adım sevindirici. En son ocak ayında Betam’dan ‘Türkiye için yeni seçim önerisi’ başlıklı bir rapor yayımladım. Bu raporda seçim çevrelerinin en fazla 6 milletvekili çıkaracak şekilde daraltılmasını, buna karşılık barajın sıfırlanmasını savundum. Ayrıca 550’ye ek olarak 50 milletvekilinin Türkiye genelinde barajsız tam nispi usulle seçilmesini önerdim. Bu seçim sistemi benim için ideal olmasa da Kürt partisinin (şimdilik BDP) temsil sorununu çözecek, aynı zamanda da AK Parti tarafından kabul edilebilir, dolayısıyla siyaseten ‘yapılabilir’ bir reformu temsil ediyordu. Demokratikleşme paketinden iki alternatifli öneri çıktı. Mevcut sistemle devam alternatifini elbette kaale almıyorum. 

Başbakan’ın bunu neden gündeme getirdiğini de anlamış değilim. Sanırım BDP’nin seçim sistemi reformuna desteğini almak ve CHP’yi köşeye sıkıştırmak için yaptı. Birinci reform alternatifinde baraj yüzde 5’e düşürülüyor, buna karşılık seçim çevreleri en fazla 5 milletvekili ile sınırlandırılıyor. Bu, sistem önerime oldukça yakın duruyor. Ancak kimi sakıncaları göz ardı edilemez.

BDP’de temsil sorunu Önce bardağın dolu tarafına bakalım. BDP son iki seçimde bağımsız adaylar aracılığı ile yüzde 6’nın üzerinde oy aldı. Anketler yine yüzde 6’nın üzerinde oya sahip olduğunu söylüyor. Dolayısıyla ‘Barış Süreci’nin en kritik üç unsurundan birini (diğer ikisi anadilde eğitim ve terör yasası) çözüme kavuşturuyor. Yaptığım simülasyon BDP’nin yeni sistemde rahatlıkla 30’un üzerinde milletvekili çıkarabileceğini gösteriyor. Ayrıca çok geniş seçim çevrelerinde adayın kıymeti harbiyesi yoktu. Partilere oy veriyorduk. Oysa şimdi ister AK Parti’nin adayları olsun, ister CHP’nin adayları, büyük şehirlerin seçim çevrelerinden bir parti en fazla 1-3 milletvekili çıkarabileceğinden adaylara odaklanabileceğiz. Partiler de adaylarını daha dikkatli seçecekler.
Bardağın boş tarafı ise bir hayli kalabalık. Bir kere barajın yüzde 5’e düşürülmesi yarın öbür gün başımıza büyük sorunlar açabilir. Bugünkü sistemin bir numaralı adaletsizliği bir partinin hatırı sayılır miktardaki seçim çevresinde birinci ya da ikinci parti gelerek 35 civarında milletvekili kazanmasına rağmen yüzde 10 barajı nedeniyle bu milletvekillerinin elinden alınarak başta AK Parti olmak üzere diğer partilere verilmesi sorunuydu, tıpkı Kasım 2002 seçimlerinde olduğu gibi. Gelecek seçimde olmasa bile daha sonraki seçimlerde Kürt partisinin oy oranı yüzde 4,9’da kalırsa ne olacak? Olmaz demeyin, geçen pazar Almanya’da oldu. Sorun şu ki, bu oy oranında da Kürt partisi Doğu ve Güneydoğu’nun seçim çevrelerinin pek çoğunda bir ya da ikinci parti olmaya devam edecek. O zaman ne olacak? “Pardon, Meclis’e giremezsiniz” mi diyeceksiniz? Bu bakımdan barajın tümden kaldırılması çok daha mantıklı olurdu. Ayrıca ülke barajı Kürt oyları açısından oldukça yüksek kaldığından Güneydoğu’da BDP ve AK Parti’ye rakip partilerin güçlenmesi önünde engel oluşturacaktır. Bu siyaseten ‘iyi’ olabilir ama temsilde adalet açısından ‘kötü’. Bu engel elbette Saadet ve Demokrat Parti gibi küçük partiler için de geçerli. Bu partiler de az sayıda olsa bile baraj sıfırlandığında daraltılmış bölgelerden milletvekili çıkarabilirlerdi. AK Parti bunu istemiyor.
Yüzde 5 barajlı daraltılmış bölgeli seçim sisteminin önemli bir özelliği, AK Parti’ye (birinci parti olduğundan) yüzde 45-46 oy oranında referandum çoğunluğunu sağlaması. Hatırlanacağı gibi Haziran 2011 seçimlerinde yüzde 50’ye yakın oy almasına rağmen AK Parti 326 milletvekilinde kalmıştı. Daraltılmış bölgeler sayesinde yüzde 45-46 oyla 330’u aşması garanti görünüyor. Bunu büyük ölçüde MHP’nin kaybettiği sandalyelerden sağlıyor. Önerilen sistem, MHP’nin milletvekili sayısında dramatik düşüşe neden olurken CHP’yi mevcut oy oranında (yüzde 26) pek fazla etkilemiyor. Birkaç milletvekili kaybediyor. Eğer CHP oy oranını arttırırsa o da yeni sistemden kârlı çıkar. Bu sistemin milletvekili paylaşımına etkileri konusunda bir fikir vermesi için aşağıdaki tabloyu hazırladım. Oy dağlımını büyük ölçüde Haziran 2011 seçimlerine yakın alıyorum. Ancak AKP’nin oranını yüzde 45’e çekiyorum. SP ile DP’nin yüzde 5 barajını geçemediklerini varsayıyorum.
Tablodaki milletvekili sayılarını, 6 milletvekili sınırlamasına göre hazırlamış olduğum simülasyon modelinin sonuçlarını 5 milletvekili sınırlamasına kabaca uyarlayarak buldum. Elbette hata payı söz konusu. Ancak bu hata payının AK Parti için bile 3-5 milletvekili ile sınırlı olduğunu tahmin ediyorum. AK Parti’nin önerdiği ikinci seçim sistemi alternatifine gelince... Seçim çevrelerinin tek milletvekili ile sınırlandırılması (dar bölge) oldukça radikal bir reform olur. Ancak AK Parti, Birleşik Krallık’ta olduğu gibi tek turlu çoğunluk sistemini mi yoksa Fransa’da olduğu gibi iki turlu sistemi mi öneriyor, belli değil. Dar bölge sisteminin bu iki farklı versiyonu partiler sistemi açısından, siyasal istikrar ve siyasal ittifaklar açısından çok farklı sonuçlar doğurur. Bu alternatifi tartışmadan önce AK Parti’nin tur sayısını açıklığa kavuşturması gerekiyor. Ancak şunu belirteyim: Sıfır barajlı, iki turlu dar bölge sistemini yüzde 5 barajlı daraltılmış bölge sistemine tercih ederim.

	AKP	BDP	CHP	MHP
Oy oranları (%)	45	6	26	13
Mevcut sistem	308	35	147	60
Reforme sistem	337	32	141	40

Electoral system debate is opened

I have been arguing against the current electoral system and striving to design alternatives in numerous reports for more than 15 years.
The readers of this column are partly aware of my efforts. In January, Bahçeşehir University's Center for Economic and Social Research (BETAM) published my latest report on the issue which suggested an electoral system with narrowed electoral constituencies (maximum six seats) but which simultaneously cancelled the electoral threshold of 10 percent. While announcing the impatiently awaited democratization package today, Prime Minister Recep Tayyip Erodoğan gave priority to electoral system reform. I hope Turkey will finally be successful in changing the existing electoral system inherited from the military coup of Sept. 12, 1980. The prime minister suggested three alternatives: Keep the electoral system intact, lower the threshold to 5 percent along with narrowing electoral constituencies to five seats, or finally, cancel the electoral threshold and establish single seat constituencies. Keeping the actual system intact is certainly not a reform alternative, and I do not know why the Justice and Development Party (AK Party) leader even suggested this possibility. I guess and I hope he wants to force the Republican People's Party (CHP) and the Peace and Democracy Party (BDP) to accept one of the two other choices. In the coming weeks, electoral reform will be extensively debated. Certainly I will come back to the issue in this column many times before and after a new electoral system is accepted. Today, I will share with you my first comments on the proposed alternatives. Let's begin with the second alternative. Lowering the electoral threshold to 5 percent could solve the problem of BDP representation in Parliament rather than the party being obliged to present independent candidates, as was the case in the last two general elections. Indeed, the BDP's share of the vote in the last elections has been over 5 percent, and recent surveys estimate its current likely share at over 6 percent. Narrowing constituencies to five seats would have little impact on the potential number of eligible deputies from the BDP, since it is placed first or second in the constituencies of the East and Southeast. It will lose one or two seats in the west, particularly in İstanbul, but those losses will be easily compensated for with additional seats in the Southeast, thanks to narrowed constituencies. My simulation model forecasts 32-33 seats for the BDP at 6 percent of the vote. Furthermore, the prime minister announced that the threshold for party financing from the public budget will be lowered from 7 percent to 3 percent. So, this thorny problem would also be solved. I must say that without the political pressure created by the settlement process, electoral reform would never have been on the government agenda. So much the better!The beneficiary of this new arrangement would be, as expected, the AK Party, since it is the first ranked party in the majority of constituencies. I forecast more than 330 seats for it at 45 percent of votes cast. This is a critical outcome, since the AK Party will obtain the referendum majority in the next elections as long as its vote share does not decrease below 45 percent. Let me remind readers that with 49.9 percent the AK Party could not obtain this majority in the elections of June 2011. In this new model, the CHP's number of seats would likely be slightly diminished compared to the current system. The real loser would be the Nationalist Movement Party (MHP). Its number of seats would probably be cut dramatically. For the sake of comparison, I prepared the table below with my estimation of the distribution of parliamentary seats in the existing system and in the reformed system. I assume that the Felicity Party (SP), the Democrat Party (DP), the Islamist and the center-right parties will not be able to overcome the threshold of 5 percent. As for the third alternative system, the single seat setup, Erdoğan was not precise as to if the AK Party envisions one tour, like in the British system of the “first past the post,” or a double tour, like in the French system. The number of tours is crucial concerning the political outcome and the shaping of the party system, as well as the formation of political alliances. I do not know if this alternative will be seriously debated and if the AK Party has a preference regarding the number of tours. However, I can say that the single seat system could allow the BDP to be represented in Parliament with more than 30 deputies. As for the MHP, it will be simply decimated if the “first past the post” system is adopted. Table: Comparison of seats distiribution in the acutal electoral system and the alternative one AKP BDP CHP MHP Votes’shares (%) 45 6 26 13 Actual system 308 35 147 60 Reformed system 337 32 141 40